Tekst poniższy nie obejmuje zagadnień czasu prowadzenia pojazdu, przerw w prowadzeniu i odpoczynków dziennych regulowanych rozporządzeniem (WE) 561/2006 r., a tym samym zmian w ww. rozporządzeniu z 20 sierpnia 2020 r. spowodowanych wejściem w życie tzw. Pakietu mobilności. Ta kwestia zostanie zaprezentowana w odrębnym wpisie.
Sprawy związane z czasem pracy kierowców są regulowane przez zapisy znajdujące się w ustawie o czasie pracy kierowców (z dn. 16 kwietnia 2004 r.). Z racji tego, że jest to zawód połączony z dużą odpowiedzialnością, został on poddany ścisłej regulacji przez prawodawców. Kierowca podczas realizacji przewozu drogowego nie porusza się w próżni i może narazić na niebezpieczeństwo innych uczestników ruchu, zwłaszcza jeśli ma przed sobą długą oraz męczącą drogę.
Czas pracy kierowcy – to czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, która obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego, w szczególności prowadzenie pojazdu (zwane czasem jazdy), a ponadto szereg działań służących realizacji przewozu drogowego (zwanych inną pracą) obejmujących: załadowywanie i rozładowywanie oraz nadzór nad załadunkiem i wyładunkiem, nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym, czynności spedycyjne, obsługę codzienną pojazdów i przyczep, prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy, niezbędne formalności administracyjne oraz utrzymanie pojazdu w czystości.
Ponadto należy pamiętać, że do czasu pracy kierowcy wlicza się przerwę w pracy trwającą 15 minut, którą pracodawca jest obowiązany wprowadzić, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy kierowcy wynosi co najmniej 6 godzin. Ostatnio najwięcej kontrowersji wywołują dwie kwestie: przerwa w czasie pracy i limit czasu pracy w związku z pracą w porze nocnej.
Po sześciu kolejnych godzinach pracy kierowcy przysługuje przerwa przeznaczona na odpoczynek w wymiarze nie krótszym niż 30 minut, w przypadku gdy liczba godzin pracy nie przekracza 9 godzin oraz w wymiarze nie krótszym niż 45 minut, w przypadku gdy liczba godzin pracy wynosi więcej niż 9 godzin. Jeśli w tym czasie kierowca wykorzystał przerwę w prowadzeniu pojazdu, zapisu o przerwie w czasie pracy się nie stosuje.
Pora nocna to okres czterech godzin pomiędzy godziną 0.00 i godziną 7.00. W przypadku gdy praca, choćby przez minutę, jest wykonywana w porze nocnej,
czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godzin między dwoma kolejnymi okresami dziennego odpoczynku albo dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku.
Innymi słowy:
Przy porze nocnej np. 0.00 – 4.00
Osoba, która pragnie zarządzać firmą transportową albo działać jako spedytor, musi doskonale znać przepisy związane z czasem pracy kierowców. Dzięki temu będzie w stanie lepiej organizować pracę, ale przede wszystkim ta wiedza jest potrzebna, aby uzyskać certyfikat kompetencji zawodowych.
Warto pamiętać, że do czasu pracy kierowcy nie zostają wliczone wszystkie nieusprawiedliwione postoje w trakcie prowadzenia pojazdu, a także dyżur, jeżeli podczas jego trwania kierowca nie wykonywał swojej pracy. Czas pracy może być ustalany indywidualnie z pracodawcą, co pozwala na określanie różnych godzin początku oraz zakończenia.
Kierowca może także pozostawać w tzw. gotowości – jest to czas poza przerwą bądź odpoczynkiem, podczas którego jest przygotowany na możliwość rozpoczęcia czy też kontynuowania pracy.